काठमाडौं । कोरोनाकालमा थलिएको नेपालको पर्यटन क्षेत्र विस्तारै उकासिँदो अवस्थामा छ । बाह्य पर्यटकको पर्खाइमा रहेका होटेल तथा पर्यटन क्षेत्रमा चहलपहल बढ्दैछ । सरकार पर्यटकको सङ्ख्या बढाउने योजना बनाउँदै बसेको छ ।
चालु अंग्रेजी वर्षमा सरकारले १६ लाख बाह्य पर्यटक भित्र्याउने लक्ष्य राखेको छ । यद्यपि, नेपाल पर्यटन बोर्डको तथ्याङ्कअनुसार ८ महिनामा ७ लाख पर्यटक नेपाल भित्रिएका छन् ।
गत वर्षको सोही अवधिको तुलनामा यस वर्ष ५ हजार ५६६ बढी पर्यटक नेपाल भित्रिएका छन् । सन् २०२३ मा १० लाख १४ हजार ८८५ पर्यटक नेपाल आएका थिए । आकडा हेर्दा गत वर्षको तुलनामा यस वर्ष पर्यटकको सङ्ख्या वृद्धि हुने देखिएको छ ।
तथ्याङ्क नियाल्ने हो भने १० वर्षमध्ये सन् २०१९ मा सर्वाधिक पर्यटक नेपाल घुम्न आएको देखिन्छ । उक्त अवधिमा झन्डै १२ लाख पर्यटक नेपाल आएका थिए । त्यस्तै, दश वर्षमा सबैभन्दा कम पर्यटक सन् २०२१ मा आएका छन् । जुन समयमा देश कोरोना महामारीबाट आक्रान्त थियो । २०२१ मा नेपाल आउने पर्यटकको कुल सङ्ख्या १ लाख ५० हजार मात्रै छ ।
लक्ष्यअनुरूप पर्यटक बढाउन चुनौती
सरकारको घोषणाअनुरूप १६ लाख बाह्य पर्यटक नेपाल भित्र्याउन ठूलो चुनौती छ । वर्षको ८ महिनामा सात लाख पर्यटकले नेपाल भ्रमण गरिसकेका छन् । सरकारको घोषणाअनुरूपकै कुरा गर्ने हो भने अझै लक्ष्य भेट्न ९ लाख पर्यटक नेपाल ल्याउनुपर्ने हुन्छ । जबकि समय भने ४ महिना पनि बाँकी छैन ।
संस्कृति, पर्यटन तथा नागरिक उड्डयन मन्त्रालयले ‘पर्यटन रणनीति योजना (सन् २०१६-२५) र नेपाल भ्रमण दशकलाई कार्यान्वयनमा ल्याएको जनाएको छ ।
गुणस्तरीय पर्यटक
नेपाल भित्रिने बाह्य पर्यटकको सङ्ख्या विस्तारै उकालो लाग्दै गर्दा गुणस्तरीय (खर्च गर्ने पर्यटक) पर्यटक घटिरहेका छन् । सन् २०२३ मा नेपाल आएका पर्यटकले प्रतिदिन गर्ने खर्च ४०.५ अमेरिकी डलर (करिब ५,४०० नेपाली रुपैयाँ) रहेको थियो ।
सन् २०२१ मा पर्यटकले नेपालमा प्रतिदिन ४८ अमेरिकी डलरसम्म खर्च गरेको तथ्याङ्क छ । त्यस्तै, कोभिड महामारीका कारण अनिवार्य क्वारन्टिनको नियमका कारण सन् २०२० मा ६५ अमेरिकी डलरसम्म विदेशी पर्यटकको खर्च पुगेको बताइन्छ ।
बजेटमा पर्यटन
आव २०८०/८१ को बजेटमा पर्यटन क्षेत्रको प्रवर्द्धनका लागि ११ अर्ब ९१ करोड रुपैयाँ रकम विनियोजन गरिएको छ । जसमा पर्यटकलाई एकद्वार प्रणालीमार्फत सेवा प्रदान गरिने, पर्यटकीय गन्तव्यको प्रोफाइल तयार पार्ने, निजी क्षेत्रसँगको सहकार्यमा विभिन्न पर्यटकीय गन्तव्यमा यातायात सञ्चालन गर्नेलगायतका योजनाहरू छन् ।
जोखिमयुक्त क्षेत्रमा पर्यटक उद्धार केन्द्र स्थापना गरिने, वेडिङ हब र बर्थिङ हबको रूपमा स्थापना गरिने र अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलहरूको पूर्वाधार मर्मत र निर्माण गरिनेलगायतका विषय समेटिएका छन् ।
पर्यटक बढाउने सरकारी योजना
पर्यटक सङ्ख्या बढाउन सरकारले विभिन्न योजना बनाएको छ । संस्कृति, पर्यटन तथा नागरिक उड्डयन मन्त्रालयले ‘पर्यटन रणनीति योजना (सन् २०१६-२५) र नेपाल भ्रमण दशकलाई कार्यान्वयनमा ल्याएको जनाएको छ ।
